يكي بود يكي نبود… روزي روزگاري در زمان هايي نه چندان دور مردي بود كه زود پير شد… مردي بود كه مي خواست يك بازي بسازد اما يك افسانه ساخت و خود افسانه شد…. تمام وجودش را براي مخلوقش گذاشت و از جواني اش صرف كرد تا شهري بسازد به عمق ایده های آرمان گرایانه ولی سوحته بشر… شهری بسازد بر بلندای ابرهای پوشالی کمال گرایی… برای ما افسانه ساخت، افسانه شد ولی حیف که همین افسانه زود پیرش کرد…
بعد از اتمام عنوان ریمستر شده بایوشاک تعداد زیادی از ویدئوها آزاد شد که مصاحبه های کن لوین، سازنده افسانه ای سری بایوشاک را با جف کیلی را در بر داشتند. مصاحبه هایی که مربوط به زمان ساخت بازی اول بودند. وقتی این ویدئوها را دیدم ناخودآگاه اشک در گوشه چشمانم جمع شد. چرا؟ همین تازگی ها مصاحبه جدید کن لوین را دیده بودم و وقتی چهره اش را با ویدئوهای زمان بازی اول ممقایسه کردم باورم نمی شد که این مرد چنین شکسته شده باشد. مخصوصا این که خود نیز در مصاحبه جدیدش و در پاسخ به سوالی در این مورد که ایا باز هم بایوشاک خواهد ساخت، گفته بود “این بازی پیرم کرد، برای بایوشاک از زندگی ام هزینه کردم.” واقعا این حرف درست بود. مگر چند سال از بازی اول تاکنون گذشته است که این مرد دوست داشتنی چنین شکسته شده باشد. مردی که عشق را به ما هدیه داد. عشقی ناب به دنیایی بی نظیر و بی مثال در دنیای بازی های رایانه ای.
این مطلب که برای شما عزیزان می نویسم نه مقاله نقد و بررسی بایوشاک است و نه زندگی نامه استاد کن لوین. این یک دلنوشته است برای تشکر از این مرد بزرگ. برای تشکر از شخصی که من را بارها و بارها عاشق کرد. هر بار که پای عناوین بایوشاک نشستم دوباره عاشق این بازی شدم. هر بار که آن را تجربه کردم و می کنم انگار تازگی بار اول را برایم دارد. قسم میخورم، باور کنید که بایوشاک یک بازی مانند دیگر عناوین نیست. بایوشاک زندگی است، یک دنیا فلسفه است و دریا دریا عشقی که سازنده در بازیش ریخته است و این عشق را دریا دریا به ما نیز هدیه می دهد. فکر کرده اید که شهری مانند رپچر در دنیا بازی ها وجود دارد؟ فکر کرده اید که شهری مانند کلمبیا در دنیای بازی ها پیدا می شود؟ اگر این طور فکر می کنید سخت در اشتباهید. در دنیای بازی ها تعداد بسیاری شهرهای فوق العاده و عالی وجود دارند ولی هیچ کدام جو و اتمسفر و حس رپچر را ندارند. هیچ کدام به غمگینی این شهر نیستند. ذهن سازنده ابتدا به عمق اقیانوس رفته است و آرمان شهری نابود شده مانند رپچر را خلق کرده است و سپس چند سال بعد ذهن خویش را به دل ابرها برده است تا این بار نیز آرمان شهری به فنا رفته دیگر را خلق کند. پیام واضح است. در دل اقیانوس باشیم و یا در دل ابرها فرقی ندارد، انسان نقص دارد و نمی تواند جامعه بدون نقص بخواهد. انسان نمی تواند آرمان شهر بسازد زیرا روزی در گوشه ای از آن یک شخص یا هر چیز دیگری شروع به فاسد شدن می کند و بیمار شده و این بیماری را به شهر نیز انتقال می دهد. انسان فسادپذیر است. مهم نیست چقدر و چند نفر مقاومت کنند، سرانجام کسی می اید که در برابر فساد نفوذپذیر باشد و جامعه آرمانی را به قهقرا ببرد. سرانجام دست آویزی پیدا خواهد شد که انسان به ان چنگ بزند و برای بشتر داشتن آن با دیگران درگیر شود و حرص و طمع، جامعه کمال گرا را به نابودی بکشاند. استاد لوین خوب این را می دانسته است. در دوره ای که بسیاری از بازی ها داستان را دیگر یک بخش فرعی می پندارند و چیزی به اسم جذابیت داستان وجود ندارد و به بهانه گیم پلی آن را فدا می کنند، شخصی مانند کن لوین می اید و داستان بایوشاک را می گوید. داستان رپچر و کلمبیا را می گوید. بهانه نمی کند که به خاطر گیم پلی به داستان نپرداخته ایم. گیم پلی شاهکار و داستان و روایت شاهکارتر از آن را به ما هدیه می دهد. جوانی و وجودش را پای بازی اش می گذارد و در عرض 9 سال به اندازه 20 سال شکسته می شود زیرا ذهنش درگیر اجتماع است و خیلی بیشتر از بقیه می داند. دانستن زیاد، درد است. کن لوین ذهنی دارد که خیلی بیشتر از یک انسان عادی برای خود تصویرسازی می کند و سرانجام و اینده کلی اتفاقات را برای خود به تصویر می کشد از قعر اقیانوس تا بالای ابرها. شخصی که داستان بایوشاک را می نویسد انسانی عادی نیست. یک نابغه جامعه شناس است. یک فیلسوف است. یک داستان نویس قهار است. وقتی به پایان بایوشاک یا اینفینیت می رسم محال است که اشکی از چشمانم جاری نشود. وقتی از پشت شیشه های رپچر اقیانوس و نهنگ های شناور در بین ساختمان های شهر را می دیدم و چراغ های رنگارنگ و تبلیغ های مختلف مکان های مختلف شهر را تماشا می کردم فقط دلم پر می شد از نبوغ یک شخص و از خوشحالی اشک به گونه ام می دوید. نه اشتباه نکنید، “اشکم دم مشکم نیست!” فقط و فقط بایوشاک است که این کار را با من می کند و چنین من را احساساتی می کند که مدام قطرات اشک به روی صورتم بغلتند. اشک هایی از هیجان و خوشحالی و عمق نبوغ یک مرد بزرگ.
باید سال ها و سال ها بگذرد تا باز هم یک روز از خواب بیدار شویم و در آن روز عنوانی مانند بایوشاک با همین کیفیت منتشر گردد. حتی شاید بعد از سال ها و سال هاهم دیگر عنوانی مانند شاهکار کن لوین ساخته نشود. تمامی عنوان ها حتی شاهکارهای دنیا بازی هایی را شبیه به خود و نزدیک سطح کیفیتشان دارند ولی بایوشاک تنها بازی است که تا به امروز عنوانی را شبیهش از نظر عمق طراحی و فضاسازی، اتمسفر و … ندیده ام و برایم هیچ مشابهی ندارد. اما نکته جالب اینجاست که وقتی بازی ساخته خود استاد لوین باشد، مهم نیست رپچر در عمق اقیانوس باشد یا کلمبیا در دل آسمان ها، زیرا در هر دو می توانی بفهمی که این همان فضاسازی خاص بایوشاک و کن لوین است. هر دو شهر همان جو غم زده و فاسد و البته ترسناکی را دارند که می شناسیم. شهرهایی از درون کرم خورده و فاسد که روکشی از شادی بر روی آن کشیده شده است تا عمق فاجعه آن مشخص نشود اما کم کم این روکش کنار رفته است و ظاهر ترسناک و مرگبار شهر دارد به صورت نمایان بروز می یابد. به قدری داستان این سری زیبا و بی نظیر نوشته و روایت شده است که در طول بازی شما را مدام و مدام به وسال کردن و فکر کردن وا میدارد. حتی با خود کلنجار می روید که سرانجام اندرو رایان ایا انسان فاسدی هست با خیر؟ مخصوصا بعد از آخرین صحبتی که با وی می کنید بیشتر این برایتان سوال می شود که ایا او کار بدی کرده است که رپچر را ساخته است؟ وی که قصدش بد نبوده است. ایا حقش مرگ است؟ وقتی که نوارهای ضبط شده موجود در گوشه و کنار بازی را گوش می دهیم به واقع به نبوغ نویسندگان بازی و کن لوین پی می بریم که چطور تک تک شخصیت ها را بدون این که حتی ما هنوز ان ها را دیده باشیم برای ما در زهنمان می سازند و شالوده آنها را در فکر ما بنا می نهند. مثلا وقتی که قررا است که به دکتر دیوانه رپچر برسیم، در طول مرحله رسیدن به وی مدام نوارهای ضبط شده او در حال انجام ازمایشات دیوانه وار و حیوانی که بر روی افراد بیچاره انجام میداده است را گوش می دهید و عمق حبوانیت رو وی را کاملا در می یابید. حتی مهم نیست که او را هنوز ندیده اید. وی کاملا در ذهن شما یک شخصیت کامل شده است و به حدی از او متنفر می شوید که وقتی به اتاق جراحی وی می رسید فقط می خواهید بدوید و بروید خرخره اش را پاره کنید زیرا سازندگان با چند نوار، کاری کرده اند که شما حس می کنید مدت هاست این دکتر دیوانه را می شناسید و به دنبال کشتن او بوده اید. شخصیت هایی عجیب و ماندگار که در این سری می بینیم را تاکنون در کمتر عنوانی دیده ایم که تا این حد به شخصیت هایش عمق داده باشد و شخصیت های منفی مثل رایان و کامستاک را خلق کرده باشد و یا همراهی به مانند الیزابت عزیز را که معنای معصومیت و پاکی بود.
وقتی که تک تک بخش های تک تک عناوین بایوشاک را با خود در ذهنم مروز می کنم باز و باز و باز دوباره به یک سوال می رسم. به سوالی که دوست دارم از خالق نابغه این سری افسانه ای بپرسم. دوست دارم که از کن لوین بپرسم چه ساخته ای مرد؟ چطور این بازی را ساخته ای؟ چطور این داستان را نوشته ای؟ ذهنت کجاها سیر می کند؟ بازیساز هستی یا نابغه ای فیلسوف و جامه شناس؟ چه ساخته ای که با دل من کاری می کند که هیچ بازی تاکنون نتوانسته چنین حسی را در من ایجاد کند؟ چه بازی ساخته ای که اگر بارها و بارها و صفحه صفحه برای آن کتاب بنویسیم باز هم حرف در مورد آن تمام نمی شود و انگار باز هم بغضی در گلو می ماند که می گوید هنوز حرفم تمام نشده است…. هر بار که می خوام مطلبی را که به هر شکلی مربوط به بایوشاک می شود به پایان برسانم باز هم ناگهان سیلی از افکار و موارد جدید به ذهنم سرازیر می شوند که واقعا نمی توانم از آن ها بگذرم و در مطلب خود واردشان نکنم اما اگر بخواهم این کار را بکنم باید تا نوشته شدن یک کتاب صبر کنم و بنویسم و بنویسم… دهن من هیچ گاه از این بازی خالی نمی شود و همیشه و همیشه کلی حرف جدید دارم که در مورد این شاهکار، نسخه های مختلف آن، خالق نابغه آن و بسیاری موارد دیگر مرتبط به این سری، مطرح نمایم.
متشکرم استاد لوین. متشکرم که بایوشاک را برای من خلق کردی. متشکرم که مرا عاشق کردی. متشکرم که وجودت را پای این بازی گذاشتی و شکسته شدی اما دلت به غیر از شاهکار راضی نشد. متشکرم که خیلی وقت ها از زندگیت رای بایوشاک زدی تا من بازی بی نقصی را تجربه کنم. متشکرم به خاطر ذهن باز و دغدغه های اجتماعی که داری و سبب شده اند تا داستانی مانند بایوشاک بنویسی. متشکرم که شهری به نام رپچر و کلمبیا خلق کردی. متشکرم که کاری کردی من قبل از بایوشاک با من بعد از بایوشاک کلی فرق کنم و کلی یاد بگیرم و فکر کنم و فلسفه بافی کنم. ممنون که کوله بار اطلاعاتم را با عنوانی عمیق سنگین تر کردی. ممنون که در ذهنت داستان بایوشاک جریان داشت. ممنون که کاری کردی در بازی تو اشک شوق بریزم. ممنون که اندرو رایان و کامستاک را خلق کردی تا با آن ها آشنا شوم. ممنون که مرا با الیزابت آشنا کردی. ممنون از این هم شوق و عشقی که به پای بازی ات ریخته ای. ممنون که بازی ساختی که تا اخرین روز عمرم آن را فراموش نکنم. ممنونم استاد لوین… ممنونم که کن لوین هستی…انسان های زیادی نیستند که اگر آن ها را بار اول ببینم فقط بخواهم بدون هیچ حرفی ان ها را در آغوش بگیرم و با تمام وجودم از آنها تشکر کنم، اما تو یکی از آن هایی. یکی از همان کسانی که خیلی دوستشان دارم. کسی که برخی از بهترین و لذت بخش ترین ساعات زندگیم را مدیون او هستم. مدیون تو کن لوین. برخی سازندگان یا بهتر است بگویم اکثر انها پول و توان فنی خود را برای بازیشان می گذارند و برخی هم مثل کن لوین، علاوه بر هزینه و توان فنی، زندگی و عشق و وجودشان را نیز در بازیشان قاطی می کنند و عصاره آن را در بازی خود می ریزند. می دانید آخرش چه می شود. در حالت اول 95 درصد از عناوینی که می شناسیم ساخته و منتشر می شوند و در حالت دوم عنوانی بیرون می اید به نام بایوشاک…
ببخش استاد اگر هیچ گاه حق مطلب در مورد بازی افسانه ای تو در کشورمان ادا نشده است. ببخش اگر خیلی ها نمیدانند بایوشاک بهترین شوتر است، بهترین اکشن است، بهترین داستان را دارد، جذاب ترین ارتقاها را دارد، زیباترین طراحی محیط را دارد، برترین شخصیت ها را دارد… ببخش اگر نمی دانند… ببخش اگر 3 بازی شاهکار تاریخ در قالب یک مجموعه برایمان جذاب نیست.
اما این را هم بدان که در همین کشور هستند کسانی مثل من که برای تو، برای شخص تو یک دلنوشته بنویسند و بگویند میدانم چه کار کرده ای استاد… می دانم چه ساخته ای… بایوشاک درک می خواهد، معرفت می خواهد، عشق می خواهد… اینجا هستند کسانی که با شنیدن نام بایوشاک موجی از شور و شوق و عشق تمام وجودشان را فرا گیرد… هستند کسانی که نامت را به بزرگی می برند و شکسته شدن و پیر شدنت در قاب زمان را غصه می خورند… هستند کسانی که خیلی دوستت دارند… دوستت دارم… دوستت دارم استاد کن لوین… من خوب می دانم تو چه کرده ای..